Khởi Nghĩa Khuda Dad: Phong Trào Đấu Tranh Quyền Tự Quyết của Người dân Pashtun ở British India

Pakistan, một đất nước trẻ với lịch sử phong phú và đầy biến động, đã sản sinh ra vô số nhân vật lịch sử đáng chú ý. Trong số đó, Pir Ghulam Muhammad, được biết đến với vai trò lãnh đạo trong Khởi Nghĩa Khuda Dad (Khudaidad Rebellion) vào năm 1925, là một nhân vật cần được nhớ đến. Đây là cuộc nổi dậy của người dân Pashtun chống lại sự cai trị của đế quốc Anh ở British India, và Pir Ghulam Muhammad, với lòng dũng cảm phi thường và tầm nhìn chiến lược, đã trở thành biểu tượng cho tinh thần đấu tranh của cộng đồng Pashtun.

Pir Ghulam Muhammad sinh ra trong một gia đình tôn giáo sùng tín ở Swat Valley, Pakistan ngày nay. Ngay từ nhỏ, ông đã bộc lộ trí tuệ và lòng yêu nước sâu sắc. Ông được đào tạo về luật và sau đó trở thành luật sư, hoạt động mạnh mẽ để bảo vệ quyền lợi của người dân Pashtun.

Vào những năm 1920, phong trào chống lại sự cai trị của Anh ở British India ngày càng tăng. Người dân Pashtun cảm thấy bị áp bức bởi chính sách thuế khóa nặng nề và sự phân biệt đối xử. Pir Ghulam Muhammad đã nhận ra rằng người Pashtun cần phải đoàn kết để đòi quyền tự quyết của họ. Ông bắt đầu cổ động cho một phong trào phi bạo lực, kêu gọi người dân Pashtun từ bỏ phục dịch quân sự cho Anh và từ chối hợp tác với chính quyền thuộc địa.

Cuộc khởi nghĩa được đặt theo tên Khuda Dad Khan, một thủ lĩnh Pashtun kiệt xuất đã lãnh đạo cuộc kháng chiến chống lại người Sikh vào thế kỷ 19. Khởi Nghĩa Khuda Dad bắt đầu vào tháng 8 năm 1925 và nhanh chóng lan rộng khắp các vùng Pashtun ở British India, bao gồm Swat Valley, Dir State và Chitral.

Trong suốt cuộc khởi nghĩa, Pir Ghulam Muhammad đã sử dụng trí tuệ và khả năng thuyết phục của mình để tập hợp người dân Pashtun và duy trì tinh thần chiến đấu. Ông đã thiết lập một hệ thống giáo dục và truyền thông riêng cho cộng đồng Pashtun, giúp họ nhận thức được quyền lợi chính trị của mình.

Tuy nhiên, đế quốc Anh đã đáp trả cuộc khởi nghĩa bằng quân sự. Họ huy động một lực lượng lớn, bao gồm cả máy bay chiến đấu, để dập tắt phong trào. Cuối cùng, Khởi Nghĩa Khuda Dad bị dẹp tan vào tháng 1 năm 1927.

Dù thất bại về mặt quân sự, Khởi Nghĩa Khuda Dad vẫn là một cột mốc quan trọng trong lịch sử Pashtun. Nó đã đánh thức tinh thần tự quyết của người dân Pashtun và truyền cảm hứng cho các phong trào đấu tranh sau này. Pir Ghulam Muhammad, với vai trò lãnh đạo, đã trở thành một biểu tượng cho lòng dũng cảm và sự hy sinh vì cộng đồng.

Sau khi cuộc khởi nghĩa kết thúc, Pir Ghulam Muhammad bị bắt và bị kết án tù chung thân. Ông tiếp tục hoạt động chính trị trong nhà tù và được thả ra vào năm 1937. Sau đó, ông tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi của người Pashtun cho đến khi qua đời vào năm 1968.

Dưới đây là một số điểm đáng chú ý về Khởi Nghĩa Khuda Dad:

Khởi Nghĩa Khuda Dad là một ví dụ về tinh thần đấu tranh bất khuất của người dân Pashtun. Pir Ghulam Muhammad là một nhân vật lịch sử đáng được ghi nhớ vì lòng dũng cảm, lòng yêu nước và tầm nhìn chiến lược của ông. Mặc dù cuộc khởi nghĩa đã thất bại về mặt quân sự, nó đã có tác động sâu rộng đến nhận thức và ý thức chính trị của người dân Pashtun.

Lưu ý:

• Khởi Nghĩa Khuda Dad được coi là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử Pashtun ở thế kỷ 20.
• Pir Ghulam Muhammad được nhớ đến như một anh hùng dân tộc và là biểu tượng cho tinh thần đấu tranh của người Pashtun.

Nguồn:

• Khan, Sayed Waliullah. Pashtun Nationalism. Oxford University Press, 1989.

• Qureshi, I. H. Pakistan: Past and Present. Arnold Publishers, 1996.